معرفی کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

نماز خوب چه نمازی است؟ آثار و فواید یک نماز خوب و نقش آن در زندگی چیست؟ چگونه باید یک نماز خوب بخوانیم؟ چرا باید خوب نماز بخوانیم؟ این کتاب که برگرفته از سخنرانی‌های استاد پناهیان در حرم مطهر رضوی درباره نماز است به چنین سوالاتی پاسخ می‌دهد.

در بخشی از این اثر ارزشمند چنین می‌خوانید:

نماز خوب خواندن، رسیدگی به واجبات نماز است. نماز خوب خواندن یعنی اینکه واجبات نماز را بپذیرم، و به آن گردن بنهم. واجبات نماز طوری قرار داده شده‌اند که معمولاً برای انسان خسته‌کننده هستند. قسمت‌های واجب نماز به گونه‌ای است که بعد از چند روز، نماز برای آدم تکراری می‌شود. کافی است همین را بپذیریم. و این پذیرش را در چهرۀ و رفتار خودمان نشان دهیم.

به خدا نگوییم «خدایا، نماز برای ما تکراری و ملال‌آور شده‌است.» به خدا نگوییم که «عبادت دیگری را به ما پیشنهاد بده تا برایمان جذاب‌تر باشد و ما با لذت عبادت کنیم!» به این فکر کنیم که چرا خدا نماز را تا این اندازه تکراری، با یک روال ثابت، به سوی یک قبله ثابت، و با یک‌سری اذکار ثابت برای ما قرار داده است؟

درِ خانۀ خدا بایستیم و بگوییم: خدایا! می‌خواهی نماز برای ما تازگی نداشته باشد؟ پس می‌خواهی برای ما چه خاصیتی داشته باشد؟ همان را به ما بده! نماز یک عمل جدید نیست که از بابت جدید بودنش برای ما لذت‌بخش باشد، عملیات نماز از بس که تکراری است، لذتش از بین می‌رود.

گزیده های از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

نماز توی مرحلۀ اول رعایت ادب است، نه عشق‌بازی با خدا!
تا گفته می‌شود نماز خیلی‌ها فکر می‌کنند نماز خوب یعنی نمازی که از اول تا آخر اشک بریزی، از اول تا آخر در نماز از خوف خدا بلرزی و بترسی. نخیر نماز اصلاً یک همچین حرف‌هایی ندارد.

نماز خوب را در کلاس اول بنده اجازه بدهید برای شما ترجمه کنم. نماز یک عبادتی نیست که لازم باشد شما این نماز را با حال بخوانید! با اشک بخوانید! با گریه و سوز و عشق بخوانید! چون شما خیلی هم اهل سوز و گریه و اشک باشید، امیرالمؤمنین فرمود «إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالاً وَ إِدْبَاراً»؛ برای دل‌های ما آدم‌ها اقبال و ادبار هست. بعضی وقت‌ها آدم حال عبادت دارد، بعضی اوقات حال عبادت بفرمایید، ندارد. به هیچ وجه عبادتی که هر روز روزی پنج مرتبه انسان باید انجام بدهد، این عبادت لازمه‌اش این نیست که حتماً سر نماز باید گریه کنی!

اگر بنا بود هر وقت نماز می‌خوانی باید گریه کنی خدا می‌فرمود نماز هر موقع حال داشتی بخوان. مرحلۀ اول نماز خوب خواندن رفتار در نماز هست که باید مؤدبانه باشد. خوشگل وضو بگیری، شالاپ شالاپ نکنیم آب را روی دست‌های خودمان را، داریم یک کار محترمانه انجام می‌دهیم. تو اگر جلوی مهمان بخواهی میوه را بشویی بهش بدهی چه‌جوری می‌شویی؟ محترمانه می‌شویی. جلوی خدا می‌خواهی وضو بگیری، این که نظافت نیست این‌جوری این‌جوری دستت را بکوبی بروی. خوشگل وضو بگیری.

مؤدب بودن پیش خدا یعنی چی؟ فرمود قرائت درست قرآن. من از شما بپرسم شما نماز را اگر بخواهید غلط بخوانید باطل می‌شود یا اشک نریزید باطل می‌شود؟ چند دقیقه وقت گذاشتی برای اینکه قرائت نمازت را عربی کنی به معنای دقیق کلمه عربی بخوانی؟

سر نماز شما ایستادی چشم‌هایت را این‌طرف آن‌طرف ندوز. نماز مؤدبانه بخوان. موقعی که ایستادید چشم‌ها باید به کجا باشد؟ به محلّ سجده. موقعی که می‌روید رکوع باید چشم‌ها به کجا باشد؟ اگر موقع رکوع چشمت به مهر باشد، پلکت می‌آید بالا بی‌ادبی است وا! آدم پیش خدا اینقدر چشمش را بالا نمی‌آورد. آن‌موقع باید نگاهت را بدوزی به کجا؟ به پاهایت، به پایین پاها. وقتی تشهد می‌خوانید نگاهتان باید کجا باشد؟ به مهر باشد چشمت دوباره زاویه‌اش باز می‌شود. ایستاده بودی باید به مهر نگاه بکنی، ولی بنشینی باز هم به مهر نگاه کنی زاویۀ چشم پلک می‌آید بالا. ادب رعایت کن. وقتی تشهد می‌گویی باید به زانوهایت نگاه بکنی. چشمت را به مهر ندوز.

به اندازۀ کافی وقت بگذار! آقا عجله دارم به خدا! وایستا! کجا می‌خواهی بروی؟ ناراحت هستی یک جا خواستم خدایی کنم برای تو و بندگی تو را ببینم؟! اینقدر با عجله؟! اینقدر بی‌حوصله؟!

هر کی نمازش را خواند تعقیبات نخواند رفت، خدا می‌فرماید نماز بندۀ من را بهش پس بدهید. من بهش گفتم الآن هر چی از من بخواهی بهت می‌دهم. بلند شد رفت. کجا دارد می‌رود؟ اینقدر با عجله؟! اینقدر بی‌حوصله؟!

نماز یک عبادتی نیست که لازم باشد شما این نماز را با حال بخوانید، با اشک بخوانید، با گریه و سوز و عشق بخوانید. مرحلۀ اول نماز خوب خواندن رفتار در نماز هست که باید مؤدبانه باشد.

کلیپ تصویری | چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

این خداست نه پسرخاله‌ات!

در جبهه مدتی با یک بندۀ خدایی محشور بودیم. این رفیق ما وقتی سجده می‌رفت، در خودش جمع می‌شد به طوری که فاصلۀ بین مهر تا زانوی او، نزدیک یک وجب می‌شد و به جای نوک پا، پشت پایش را روی زمین قرار می‌داد و این نماز باطل است چون موقع سجده باید فاصلۀ مهر تا زانو به قدر کافی باشد تا زانو درست روی زمین قرار بگیرد و به آن تکیه شود، و همچنین باید سر دو انگشت بزرگ پاها را به زمین بگذارد.
این رفیق ما وقتی در سجده ذکر «سُبْحانَ رَبّیَ الاَعلی وَ بِحَمدِه» را می‌خواند با لحن خیلی کشیده و خاصی می‌گفت: «سُبان رَبّیَ العَلی».

البته او در عالم خودش بود و قشنگ هم می‌خواند، یعنی صوتش قشنگ بود، ولی تلفظش اشتباه بود؛ به جای «اَعْلی» می‌گفت: «عَلی» و به جای «سُبْحان» می‌گفت «سُبان».

با خودم کلنجار می‌رفتم که خدایا چکار کنم؟ بگویم؟ نگویم؟ عیب رفیقم را لاپوشانی کنم تا رفاقتمان به هم نخورَد یا به او بگویم تا از اشتباه در بیاید؟ بالاخره یک لحظه تصمیمم را گرفتم و گفتم؛ بگذار عیب رفیقم را به خودش بگویم.

به او گفتم:

ـ چرا موقع سجده، این‌جوری در خودت جمع می‌شدی؟ چرا آن‌جوری ناله می‌زدی؟ ناله‌ات قشنگ بود، اما قرائتت غلط بود.

ـ من این‌جوری بیشتر با خدا حال می‌کنم!

ـ اشتباه می‌کنی که می‌خواهی با خدا حال کنی! خدا اگر می‌خواست، بلد بود احکام نماز را ساده‌تر کند تا ما آزاد باشیم و راحت با او حال کنیم. آیا خدا عقلش به این حرف‌ها نمی‌رسید که این احکام سفت و سخت را گذاشته است؟!

درست نیست که ما برای تبلیغ نماز به جوانمان بگوییم: «ای جوان عزیز، بیا حال کن. سجده هم نرفتی بی‌خیال. یا اگر دیدی حال داری، سه بار سجده کن، عیبی ندارد!» باید به جوانمان بگوییم: رعایت احکام نماز، اولین شرط ادب در مقابل پروردگار است و ادب بر محبت و عشق‌بازی تقدم دارد.

آیا اگر نماز را غلط بخوانید باطل می‌شود، یا اگر در نماز گریه نکنید و اشک نریزید؟ کدام‌یک نماز را باطل می‌کند؟ طبیعتاً غلط خواندن، نماز را باطل می‌کند. پس غلط نخواندن در نماز اصل است نه گریه کردن.

ـ حاج آقا! ما یک روز نماز صبح می‌خواندیم، چه نماز خوبی هم بود، خیلی رفته بودیم توی حال! اما بعد شک کردیم رکعت اول است یا دوم؟ یک رکعت اضافه خواندیم که دیگر محکم شود.

ـ تا شک کردی رکعت اول است یا دوم، نمازت باطل است. باید از اول بخوانی.

ـ حاج آقا! آخه نمازِ باحالی بود!

ـ چه زود با خدا پسرخاله می‌شوی! بغلت را باز کرده‌ای و می‌گویی: «خدایا دوست دارم بپرم توی بغلت!» ادب نماز را رعایت کن! این خداست نه پسرخاله‌ات!

هر یک از ما ببینیم چقدر وقت گذاشته‌ایم برای اینکه قرائت نمازمان را به معنای دقیق کلمه عربی بخوانیم؟!

ـ حاج آقا! اصلاً چرا باید نماز را عربی بخوانم؟

ـ ببخشید، شما اصلاً چرا باید در نماز یک رکوع بروی، دو تا سجده؟ دو تا رکوع برو، با یک سجده!

ـ این‌ها را خدا تعیین می‌کند.

ـ خُب، آن را هم خدا تعیین می‌کند. خدا گفته نماز را عربی بخوان. نماز خیلی روکم‌کنی است.

امام باقر(ع) می‌فرماید: «إِنَّمَا الْوُضُوءُ حَدٌّ مِنْ حُدُودِ اللَّهِ لِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یُطِیعُهُ وَ مَنْ یَعْصِیهِ؛ وضو حدی از حدود الهی است، [که قرار داد شده] برای اینکه خدا ببیند چه کسی حرف گوش می‌کند و چه کسی نافرمانی‌اش می‌کند.» (کافی،ج3،ص21)

• خرید نسخه کاغذی
• خرید نسخه الکترونیکی